B2ECloC: Learning and Co–Creativity
Μη τυπική εκπαίδευση: Οικοδομώντας τη γνώση, Αναπτύσσοντας δεξιότητες
Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας και της επιστήμης σε όλες τις εκφάνσεις του ανθρώπινου βίου επηρεάζει δραστικά τον τομέα της εκπαίδευσης. Αίτημα και στόχος της σύγχρονης τεχνολογικής και παγκοσμιοποιημένης εποχής αναδεικνύεται η κοινωνία της γνώσης. Είναι αναμφισβήτητο ότι η γνώση αποτελεί τη δύναμη που καθορίζει τις διεθνείς εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία και διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στην προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη. Το ενδιαφέρον για τη διαχείριση της γνώσης που παρέχεται από το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα αυξάνεται συνεχώς. Η εκπαίδευση ως μια συνεχής διαδικασία που εκτείνεται δια βίου αποτελεί το βασικό δομικό στοιχείο διαμόρφωσης του μελλοντικού ανθρώπινου δυναμικού. Οι ανάγκες της κοινωνίας επιβάλλουν το εκπαιδευτικό σύστημα να μορφώνει υπεύθυνους, δημοκρατικούς και σκεπτόμενους πολίτες, να συλλαμβάνει τη δυναμική της οικονομίας, να ανταποκρίνεται στις οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές και να τις αξιοποιεί κατάλληλα, ώστε να διασφαλίζεται ένα υγιές μέλλον για τη νέα γενιά.
Αναφερόμενοι στο εκπαιδευτικό σύστημα, εννοούμε την τυπική εκπαίδευση (σχολικό πρόγραμμα) και όλα τα προγράμματα και τις διαδικασίες εκπαίδευσης και κατάρτισης που βρίσκονται εκτός της τυπικής εκπαίδευσης και εντάσσονται στη μη τυπική και άτυπη εκπαίδευση. Η μη τυπική μάθηση, δεν βρίσκεται στον αντίποδα της τυπικής μάθησης, αλλά ορίζεται ως κάθε οργανωμένη εκπαιδευτική δραστηριότητα που απευθύνεται σε συγκεκριμένους εκπαιδευόμενους, έχει συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς στόχους και αποτελεί μέρος της δια βίου εκπαίδευσης. Η άτυπη μάθηση δεν οδηγεί σε πιστοποίηση, ενώ η τυπική και η μη τυπική επικυρώνονται και πιστοποιούνται[1].
Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες τυπικής και μη-τυπικής εκπαίδευσης περιλαμβάνουν συνολικά τις προσπάθειες του κράτους για εκπαίδευση των πολιτών και ασκούν θετικές και βελτιωτικές επιδράσεις στους ανθρώπους και ιδιαίτερα στους νέους. Οι νέοι που περνούν μέσα από την παραδοσιακή και μη παραδοσιακή εκπαιδευτική διαδρομή αναπτύσσουν και βελτιώνουν τις δεξιότητες τους (επικοινωνιακές, ψηφιακές, γλωσσικές, αριθμητικές κτλ.) και οικοδομούν γνώσεις και δεξιότητες χαρακτηριστικές του ενεργού πολίτη όπως η πρωτοβουλία, η κριτική σκέψη, η υπευθυνότητα, η ενσυναίσθηση και η δημιουργικότητα.
Καθώς τα παιδιά περνούν το 85% του ενεργού τους χρόνου εκτός του σχολικού πλαισίου η επίδραση της μη τυπικής εκπαίδευσης στην ανάπτυξή τους μπορεί να είναι καθοριστική. Το εύρος της μη τυπικής εκπαίδευσης είναι αρκετά μεγάλο και γι’ αυτό επιδρά ποικιλοτρόπως στην ανάπτυξη των παιδιών. Οι δράσεις της μη τυπικής εκπαίδευσης δεν μπορούν να είναι συγκεκριμένες και διαφέρουν από χώρα σε χώρα, ακόμα και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής ένωσης. Το κοινό στοιχείο όλων των προγραμμάτων μη τυπικής μάθησης είναι ότι καλύπτουν πολλά γνωστικά και επιστημονικά θέματα, εκπαίδευση, δεξιότητες, εθελοντική εργασία, αθλητισμό κτλ.
Η εκπαίδευση βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε προόδου, προσωπικής και κοινωνικής. Η αποστολή της είναι να ενεργοποιήσει και να αναπτύξει στους δέκτες της, τις δεξιότητες και τα ταλέντα, ώστε αυτοί να γίνουν ικανοί να σκέπτονται και να επιλέγουν υπεύθυνα και κριτικά με γνώμονα τους προσωπικούς στόχους, την κοινωνική πρόοδο, τις αξίες και εν τέλει τον ίδιο τον άνθρωπο. Η τυπική εκπαίδευση μπορεί να συμβάλει σε αυτό, όμως η μη τυπική εκπαίδευση είναι αυτή που θα δώσει τις δυνατότητες στους εκπαιδευόμενους να εκπαιδευτούν σε μη πιεστικούς ρυθμούς, απομακρυσμένοι από τον εξετασιοκεντρικό χαρακτήρα του παραδοσιακού σχολείου και ουσιαστικά να αναζητήσουν και να οικοδομήσουν τη γνώση, ολοκληρώνοντας την προσωπικότητά τους.
Αναγνωρίζοντας τις προκλήσεις της εποχής το πρόγραμμα B2ECloC στοχεύει στην ανάπτυξη πακέτου Μάθησης και Δημιουργικότητας «Learning and Co-Creativity Product Package» (L2CP) που εντάσσεται στο φάσμα της μη τυπικής μάθησης. Το πακέτο προϊόντων για τη μάθηση και τη «συν-δημιουργικότητα» (L2CP), επιδιώκει να συμβάλει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων σε προσωπικό και σε κοινωνικό επίπεδο, και δυνατοτήτων αξιοποίησης της γνώσης και της καινοτομίας στην καθημερινή ζωή, ως πολίτης, ως μαθητής, ως εργαζόμενος. Βασισμένο σε δημιουργική και καινοτόμα μεθοδολογία, το L2CP επιδιώκει να υλοποιήσει αυτό που παρουσιάζει το όνομά του: Μάθηση για τη δημιουργία.
Μαρίνα Χαρίτωνος, Βασίλης Δρακονάκης (FILOKALIA)
[1] Tony Jeffs and Mark Smith (eds.) Using Informal Education, Buckingham: Open University Press.